Karabinek Mauser wz. 1898 PWU

Wojsko Polskie po uzyskaniu przez Polskę niepodległości 11 listopada 1918 r., w czasie walk o granice oraz w wojnie z bolszewikami dysponowało całym wachlarzem różnorodnej broni krótkiej, długiej jak i ciężkiej. Wśród karabinów i karabinków w posiadaniu polskiej armii były karabiny m.in. francuskie Lebela i Berthiera, niemieckie Mausera, a także bardziej dla nas egzotyczne japońskie karabiny Arisaka oraz amerykańskie Winchestery wz. 1895.
Jak wiadomo taki brak normalizacji uzbrojenia powoduje ogromne problemy logistyczne, warsztatowe i in. Postanowiono zatem znormalizować uzbrojenie w Wojsku Polskim. Prawdopodobnie ze względów politycznych pierwszy wybór padł na karabiny produkcji francuskiej -- Lebela lub Berthiera. 10 III 1921 r. Rada Ambasadorów przyznała Polsce maszyny oraz surowce z niemieckiej fabryki broni w Gdańsku. Ta decyzja rady ostatecznie przesądziła o wdrożeniu do produkcji dla Wojska Polskiego karabinów Mauser. Przyznane Polsce maszyny przewieziono do warszawskiej fabryki Gerlacha, w której do tej pory prowadzono remonty uszkodzonej w działaniach wojennych broni. Wydzielone obszary z fabryki Gerlacha, w których produkowano już od 1922 r. broń, przemianowano na Państwową Fabrykę Karabinów.
Po dwóch latach tzn. w 1924 r. Ministerstwo Spraw Wojskowych podjęło decyzję o przekonstruowaniu obecnego karabinu na karabinek -- krótszą i lżejszą wersję Mausera. Było to podyktowane zmianami konstrukcji broni jakie zachodziły w większości krajów Europy. Za wzór posłużył niemiecki kbk Mausera wz. 1898a. W roku 1927 produkcję nowych kbk wz. 1898 PWU rozpoczęła nowowybudowana Państwowa Fabryka Broni w Radomiu. Obie fabryki -- warszawska PFK i radomska PFB -- produkowały modele kb wz. 1898 i kbk wz. 1898 PWU do 1931 r.

Karabinek Mauser wz. 1898 PWU prod. PFK Warszawa miał długość całkowitą 1100 mm, lufę długości 600 mm kalibru 7,9 mm, gwintowaną -- 4 bruzdy prawoskrętne. U wylotu lufy osadzona była muszka pryzmatyczna z bocznymi osłonami w postaci mocnych "skrzydełek", przed muszką zaczep do ochraniacza wylotu lufy. Na tylnej części osadzony celownik ramieniowo-krzywiznowy z krzywizną w podstawie, skalowany na ramieniu od 300 do 2000 m. Lufa była wkręcona w komorę -- obsadę zamkową. Na grzbiecie komory z przodu były wyryte oznaczenia fabryczne, np: orzeł -- P.F.K/Warszawa/1927 lub orzeł -- F.B./Radom/1928, z boku nr seryjny (fabryczny) oraz oznaczenie wzoru: K 98. W tylnej części komory znajdował się mostek z gniazdem dla oparcia łódki nabojowej przy napełnianiu magazynka. Zamek tłokowo ślizgowo-obrotowy, czterotaktowy zaryglowany symetrycznie w pionie. Zamek był złożony z: trzona zamkowego z rączką zagiętą pod kątem 90, zakończoną gałką ściętą płasko od wewnątrz i moletowaną (w późniejszych wersjach kbk wz. 1898 rączka zamka prosta z kulistą gałką), zameczka, kurka, bezpiecznika skrzydełkowego, iglicy, sprężyny iglicznej, wyciągu i zapadki.
W łożu pod zamkiem magazynek pudełkowy stały, niewystający o pojemności 5 naboi oraz urządzenie spustowe z językiem osłoniętym kabłąkiem.
Kolba i łoże z drewna bukowego. Łoże długie zakończone z przodu pod wylotem lufy obsadą do bagnetu przymocowaną przednim bączkiem. Za bączkiem u spodu łoża osadzona była podstawa koźlika. Koźlik w postaci wkręcanego i zakończonego gałką pręta. Bączek tylny z bocznym uchem do pasa i dolnym ruchomym strzemiączkiem. Łoże w środkowej części po bokach posiadało żłobki chwytowe. Kolba z szyjką i chwytem półpistoletowym miała na dolnej krawędzi osadzone strzemiączko do pasa nośnego. Stopa okuta trzewikiem -- stopką.
Nakładka na lufie drewniana długa, sięgająca od komory zamkowej do przedniego bączka. W nakładce wycięty otwór dla celownika.

Łącznie w PFK Warszawa i PFB Radom w latach 1925-31 wyprodukowano ok. 344,7 tys. karabinków wz. 1898 PWU. Karabinek Mauser wz. 1898 PWU wraz z poniemieckimi (z czasów I wojny światowej) karabinami Mausera wz. 1898, kbk wz. 1929, a także nowymi kb wz. 1898a zostały użyte w czasie Kampanii Wrześniowej. Następnie w latach wojny używane były przez oddziały partyzanckie.

Jedno malutkie uzupełnienie - do listy karabinów używanych w WP w okresie międzywojennym (tylko tych występujących w większych ilościach) trzeba by dodać austriackie Mannlichery (dość szybko wycofane z użytkowania) i rosyjskie Mosiny (przetrwały w linii aż do 1939 roku, część przekalibrowano na 7.92 mm w celu użytkowania ich z amunicją do Mauserów).