Wasilij Zajcew

Wielu z nas oglądało film pt. „Wróg U Bram” (Enemy At The Gates).Czytając książkę Aleksandra Samsonowa „Bitwa Stalingradzka” natrafiłem na fragment dotyczący właśnie snajperów w Stalingradzie. Ludzie, którzy obejrzeli ten film natrafią w tekście poniżej na informacje znane z wątków w filmie.

* w tekście zostały użyte słowa „strzelec wyborowy” oczywiście miałem na myśli snajper

W czasie walk stalingradzkich zasłynęli snajperzy – Bohaterowie Związku Radzieckiego – W.Zajcew, W.Miedwiediew, N.Kulikow i wielu innych. Wśród obrońców Stalingradu rozpowszechnił się szeroko ruch strzelców wyborowych, obejmując ponad 400 żołnierzy. W 284 dywizji piechoty 62 armii radzieckiej w ciągu trzech miesięcy walk ulicznych strzelcy zabili 3166 żołnierzy i oficerów niemieckich.
W dywizji tej pionierami ruchu strzelców wyborowych z Syberii Aleksander Kalantijew i pochodzący z obszaru przy uralskiego (Priuralia) Wasilij Zajcew, obaj z 1047 pułku piechoty podpułkownika Mietielewa. Zajcev nauczył się strzelać już w dwunastym roku życia, polując wraz z ojcem i bratem w lasach na Uralu. Dzieciństwo spędził w rodzinnej wiosce Jelininskij rejonu agapowskiego obwodu czelabińskiego, gdzie zimą uczył się, a latem pasał bydło. Jako piętnastoletni wyrostek pojechał do Magnitogorska i wstąpił do technikum budowlanego, które ukończył z wyróżnieniem. Później ukończył kurs księgowości i pracował jako księgowy, starszy inspektor ubezpieczeń. W 1937 r. Zajcew z zaciągu komsomolskiego dostał się na służbę we Flocie Oceanu Spokojnego, gdzie pracował jako płatnik na jednym z okrętów wojennych. Do 284 dywizji Zajcew przybył wraz z grupą komsomolowców – marynarzy Floty Oceanu Spokojnego, którzy wnieśli prośbę do Rady Wojennej floty o skierowanie ich na front.
Już w pierwszych walkach 1047 pułku na prawym brzegu Wołgi, a następnie w czasie szturmu Niemców na obszarze fabryki „Metiz” Zajcew wyróżnił się i otrzymał medal „Za Odwagę”. Niemcy czynili rozpaczliwe wysiłki by przełamać obronę 284 dywizji piechoty i wyprzeć ją z zajmowanych pozycji. Szczególnie zacięta walka rozgorzała o wzgórze Kurhan Mamaja. To panujące nad miastem wzniesienie ciągnie się mniej więcej kilometr wzdłuż brzegu, jego szerokość wynosi 400 – 500 m, a wysokość - 80m. W październiku linia frontu biegła przez Kurhan Mamaja dzieląc je na dwie części: wschodnia część byłą zajmowana przez wojsko radzieckie zachodnie zaś Niemcy. W rękach Niemców znajdowały się również tak zwane „diabelskie kopuły” – zbiorniki ciśnieniowe wody na wierzchołku wzgórza, będące ich głównymi punktami obserwacyjnymi, gdzie siedzieli bezpiecznie niemieccy obserwatorzy artyleryjscy . Posiadanie zbiorników w znaczniej mierze decydowało o wyniku walki o to wzgórze.
Pułk piechoty podpułkownika Mietielewa wraz z innymi oddziałami 284 dywizji walczył z Niemcami z wyjątkową nieugiętością i zaciętością. Żołnierze radzieccy starali się wyczerpać siły przeciwnika, działając niewielkimi grupami szturmowymi. Duże straty zadawali hitlerowcom artylerzyści i obsługi moździerzy.
Wasilij Zajcew stał się sławny w pułku jako strzelec wyborowy w październiku – miesiącu najgorętszych walk o Stalingrad. Pewnego razu (było to w pierwszych dniach października) Zajcew dostrzegł łącznika niemieckiego, który był daleko i prawdopodobnie czuł się bezpieczny. Wasilij wycelował swój karabin i powalił go jednym strzałem. Do zabitego od razu skierował się drugi żołnierz niemiecki. Zajcew strzelił ponownie i znów celnie. Na trzeciego trzeba było zaczekać dłużej. W końcu do martwych Niemców zaczął czołgać się trzeci i padł strzał tak samo celny jak dwa poprzednie.
Następnego dnia Zajcewowi wręczono w imieniu dowódcy pułku, karabin snajperski z celownikiem optycznym. Od tej pory na ulicach Stalingradu codziennie można było usłyszeć i zobaczyć efekty strzałów Wasilija do hitlerowców.
Pułk Mietielewa liczył wkrótce 48 strzelców wyborowych. W okresie walk toczonych na ulicach Stalingradu i na Kurhanie Mamaja zabili oni 1278 żołnierzy i oficerów niemieckich. Ruch strzelców wyborowych rozwinął się również w innych oddziałach. Oddział polityczny dywizji zaczął wydawać biuletyny zawierające „konta osobiste” strzelców wyborowych, a gazeta dywizyjna i agitatorzy rozpowszechniali doświadczenia najlepszych z nich.
W. Zajcew zwiększał wytrwale swoje „konto” i liczba zabitych przez niego Niemców stale rosła. Musiał on wielokrotnie staczać pojedynki z niemieckimi snajperami i za każdym razem wychodził z nich zwycięsko. Ten wspaniały żołnierz wypowiedział słowa, które stały się znane całemu związkowi radzieckiemu: „Dla nas, żołnierzy i dowódców 62 armii, niema ziemi za Wołga. Walczyliśmy i będziemy walczyć do upadłego!”
W dniu, w którym Zajcew został przyjęty do partii na jego „koncie osobistym” było 62 zabitych żołnierzy i oficerów niemieckich. Wkrótce pojawiły się ulotki mówiące: „Strzelaj tak, jak strzelec wyborowy Wasilij Zajcew. Zajcew zabił 158 Niemców, a Ty ilu ?” Później (około połowy stycznia 1943 r.) na koncie miał 242 zabitych.
Strzelcy wyborowi działali skutecznie również w innych oddziałach i związkach taktycznych wojsk radzieckich broniących Stalingradu. Tak więc w 13 dywizji piechoty gwardii 62 armii radzieckiej 52 strzelców wyborowych w październiku 1942 r. zabiło 480 żołnierzy i oficerów niemieckich.
Rada Wojenna Fortu Stalingradzkiego przywiązała dużą wagę do bojowego wykorzystania strzelców wyborowych i do wyszkolenia nowych, co wynika z przytoczonego dokumentu.
„Rozkaz do wojsk Fortu Stalingradzkiego 9 października 1942 r.”
Dotyczy: „Rozwoju ruchu strzelców wyborowych i ich wykorzystania w walce z wrogiem”
Doświadczenia walk na frontach Wielkiej Wojny Narodowej i walk o Stalingrad potwierdzają, że strzelców wyborowych można bardzo skutecznie wykorzystać w walce. Zostało udowodnione niejednokrotnie, że zarówno w obronie, jak natarciu działający aktywnie strzelcy wyborowi – pojedynczo i grupowo – zadawali przeciwnikowi duże straty
Zadanie wyszkolenie strzelców wyborowych w toku działań bojowych jest jednym z najważniejszych zadań całego składu dowódczego związków taktycznych i oddziałów, zdaniem, którego rozwiązanie zwiększy siłę bojową i wytrwałość oddziałów w walce oraz pomnoży straty wroga. Ma to szczególne znaczenie w warunkach naszego Frontu, prowadzącego walki uliczne w Stalingradzie.
Rozkazuję:
1. We wszystkich oddziałach wybrać najlepszych strzelców i zorganizować ich szkolenie w toku walki.
2. Do 20.10.42 r. każdy pluton powinien mieć niemniej niż dwóch – trzech strzelców wyborowych; kompania niemniej niż pięciu cekaemistów i fizylierów; kompanie rusznic przeciwpancernych – niemniej niż pięć obsług rusznic przeciwpancernych; baterie artylerii pułkowej i przeciwpancernej – niemniej niż dwie wyborowe obsługi dział.
Strzelcy wyborowi – prowadzący ogień z karabinów, pistoletów maszynowych i karabinów maszynowych – mają strzelać do oficerów, obsług karabinów maszynowych i dział, obserwatorów, samolotów i desantów na czołgach. Strzelcy wyborowi – prowadzący ogień z dział artylerii pułkowej i przeciwpancernej oraz rusznic przeciwpancernych – mają niszczyć czołgi, działa, moździerze i samoloty wroga.
3. Popularyzować działalność strzelców wyborowych, zachęcać ze wszech miar do nowych sukcesów w walce, tych zaś, którzy odznaczyli, przedstawiać do oznaczeń.
4. Niniejszy rozkaz podać do wiadomości wszystkich żołnierzy i dowódców oddziałów Frontu; musi znaleźć się on we wszystkich kompaniach, bateriach i szwadronach.
5. O wykonaniu tego rozkazu meldować 25.10.42 r.
Dowódca Frontu Stalingradzkiego generał – pułkownik Jeremienko
Członek Rady Wojennej Frontu Stalingradzkiego N. Chruszczow
Szef sztabu Frontu Stalingradzkiego generał – major Zacharow

Z dobrym skutkiem szkolono i używano strzelców wyborowych również w 64 armii radzieckiej. Rozkaz tej armii 27 października 1942 r. mówił: „W celu utworzenia wykwalifikowanych kadr strzelców wyborowych zorganizować i przeprowadzić przy armijnych kursach młodszych lejtenantów 15 – dniowe szkolenie zbiorowe dowódców zespołów strzelców wyborowych”.
Dodam tylko, że karabin Zajcewa znajduje się w Muzeum Narodowym w Wołgogradzie (dzisiejsza nazwa Stalingradu)

Oryginalne zdjęcie W. Zajcewa
[link widoczny dla zalogowanych]
Karabin,z którego strzelał (Mosin Nagant)
[link widoczny dla zalogowanych]
Kadr z filmu "Enemy At The Gates"
[link widoczny dla zalogowanych]

Zrób coś ze zdjęciami bo pierwsze dwa się nie otwierają. Razz

Już poprawione;)jednak niemożna obejżeć pierwszych dwóch zdięć w odnośniku.